Kể từ những ngày đầu của Internet, mọi người đã tụ tập trực tuyến để chia sẻ ý tưởng, xây dựng cộng đồng và cùng nhau thực hiện các dự án. Từ hệ thống bảng bulletin ban đầu (BBS) đến các diễn đàn hiện đại như Wall Street Bets, những địa điểm gặp gỡ ảo này cho phép những người có cùng chí hướng từ khắp nơi trên thế giới kết nối và cộng tác trong không gian kỹ thuật số.
Internet phát triển giúp mở rộng cách thức mọi người tương tác và tổ chức trực tuyến. Trong những năm gần đây, một loại thực thể trực tuyến mới đã xuất hiện đưa khái niệm cộng đồng ảo lên cấp độ tiếp theo: tổ chức tự trị phi tập trung (decentralized autonomous organization – gọi tắt là DAO).
DAO là một thực thể kỹ thuật số hoạt động theo một bộ quy tắc minh bạch được mã hóa trên blockchain. Về cơ bản, nó là một tổ chức được điều hành bởi code, không phải bởi con người.
Công nghệ blockchain mang đến cho DAO tính năng chính là phân quyền. Không giống như sự lặp lại hiện tại của các cộng đồng trực tuyến đang được sử dụng hàng ngày, không có cơ quan hoặc tổ chức nào kiểm soát một DAO. Thay vào đó, các cộng đồng này được điều chỉnh bởi cộng đồng người dùng tương tác với chúng thông qua các code đã được tích hợp
Phi tập trung trên internet vẫn còn là một khái niệm mới lạ đối với hầu hết mọi người. 65% người trả lời cuộc khảo sát gần đây thay mặt cho FTT DAO không biết DAO là gì.
Vậy các DAO hoạt động như thế nào và tại sao chúng lại quan trọng? Dưới đây là một số thông tin chính về loại thực thể mới này.
DAO hoạt động như thế nào?
Trong một tổ chức truyền thống như tập đoàn hoặc tổ chức phi lợi nhuận, có một nhóm cá nhân tập trung, như nhóm điều hành hoặc hội đồng quản trị, những người đưa ra quyết định về cách thức hoạt động của tổ chức.
Vậy làm thế nào một tổ chức có thể hoạt động mà không có những người ra quyết định chủ chốt? Câu trả lời nằm trong code
Khi một DAO được tạo ra, các quy tắc và cấu trúc quản trị của nó được mã hóa trên một blockchain. Điều này có thể là bất cứ điều gì từ cách quản lý tài chính của tổ chức đến cách giải quyết tranh chấp. Các quy tắc này được hệ thống hóa trong một hợp đồng thông minh, một chương trình tự động thực thi khi một tập hợp các điều kiện xác định trước được đáp ứng.
Hợp đồng thông minh loại bỏ khả năng sai lầm của con người khỏi các hoạt động hàng ngày của tổ chức, giúp cho một DAO có thể tồn tại và hoạt động mà không cần một đội ngũ ra quyết định tập trung.
Ba thành phần chính của một DAO
- Không có pháp nhân tập trung: DAO không phải là một pháp nhân như một công ty hoặc một LLC. Sự phân quyền này mang lại cho các DAO một số lợi thế, chủ yếu trong số đó là họ không phải tuân theo luật và quy định của bất kỳ khu vực tài phán nào.
- Tư cách thành viên dựa trên token: Để tham gia DAO, người dùng mua vào tổ chức bằng cách mua token native (token gốc) của tập thể. Những token này cung cấp cho người dùng quyền biểu quyết và quyền truy cập vào các tài nguyên được chia sẻ của tổ chức.
- Quản trị minh bạch: Bởi vì các DAO được điều chỉnh bởi các hợp đồng thông minh, tất cả các quyết định do tổ chức đưa ra đều minh bạch và bất kỳ ai trên mạng cũng có thể xem được.
Tại sao DAO lại quan trọng?
Khi thế giới tiến tới một tương lai kỹ thuật số, các mô hình truyền thống trong kinh doanh và tổ chức xã hội đang mất dần liên hệ với cách chúng ta tương tác với nhau ngày nay. Từ cách FTT DAO làm việc đến cách FTT DAO cho ý kiến, rõ ràng là hệ thống hiện tại cần được nâng cấp.
Các DAO đưa ra một cách thức tổ chức mới phù hợp hơn với thời đại kỹ thuật số. Bằng cách phân cấp quyền lực và đặt nó vào tay cộng đồng, các DAO khuyến khích sự hợp tác và cộng tác thay vì tham vọng và cạnh tranh cá nhân.
Quy tắc bất biến cung cấp sức mạnh cho các tổ chức này tạo ra một sân chơi bình đẳng, nơi mọi người đều bình đẳng và những ý tưởng tốt nhất có thể vươn lên hàng đầu bất kể ai đưa ra chúng.
Ngoài ra, bởi vì các DAO được cung cấp bởi các hợp đồng thông minh, chúng cung cấp sự minh bạch có thể giúp xử lý tận gốc tham nhũng và lãng phí, cũng như cải thiện các mô hình truyền thống để quản lý các nguồn tài chính.
Cuối cùng, dân chủ hóa việc quản trị một tổ chức cũng có nghĩa là dân chủ hóa quyền sở hữu của tổ chức đó. Bằng cách mã hóa tư cách thành viên của tổ chức, các DAO giúp mọi người trên thế giới có thể sở hữu một miếng bánh, bất kể vị trí, tín ngưỡng hay tình trạng kinh tế của họ.
Là một bên liên quan trong DAO, các thành viên chia sẻ cả lợi nhuận và rủi ro mà tổ chức phải gánh chịu. Mô hình này có tiềm năng tạo ra một hình thức chủ nghĩa tư bản công bằng và bền vững hơn, trong đó quyền lực được phân quyền và mọi người đều có cổ phần và tiếng nói trong tương lai của tổ chức họ. Trong số những người trả lời cuộc khảo sát của FTT DAO là thành viên DAO, 12% là thành viên của một DAO và 10% trong số đó là thành viên của hai DAO. Những thành viên này đang tận dụng bản chất phi tập trung của các tổ chức này và có tiếng nói trong những gì tổ chức làm tiếp theo.
Lịch sử của DAO đầu tiên
Vào năm 2016, Stephen Tual, Simon Jentzch và Christoph Jentzch đã khởi động một dự án về blockchain Ethereum có tên The DAO, tổ chức tự trị phi tập trung đầu tiên trên thế giới.
DAO được dự định là một quỹ đầu tư mạo hiểm phi tập trung, nơi các thành viên có thể tổng hợp các nguồn lực của họ và biểu quyết về những dự án mà họ sẽ đầu tư.
Dự án trẻ đã huy động được hơn 150 triệu đô la ETH từ hơn 11.000 nhà đầu tư chỉ trong 28 ngày và thu hút sự chú ý của thế giới đến những phát triển mới trong công nghệ blockchain.
Tuy nhiên, sau khi ra mắt, một tin tặc hoặc một nhóm tin tặc đã khai thác một lỗi trong code của tổ chức và đánh cắp ETH trị giá 60 triệu đô la từ quỹ của The DAO. Đây là một sự kiện đại hồng thủy gây ra một sự rạn nứt sâu sắc trong cộng đồng Ethereum.
Không thể đạt được sự đồng thuận về cách tiếp tục, vụ hack DAO đã khiến cộng đồng Ethereum bị rạn nứt quyết định về một đợt hard fork, một sự phân tách vĩnh viễn trong blockchain Ethereum dẫn đến việc tạo ra Ethereum Classic, một blockchain Ethereum riêng biệt vẫn tồn tại cho đến ngày nay.
Mặc dù DAO cuối cùng không thành công, nhưng nó đã mở đường cho các tổ chức mới học hỏi từ những sai lầm của mình và khám phá khái niệm ra quyết định tập thể, dựa trên blockchain.
Mặc dù chưa có bất kỳ vụ hack nào có cấu hình cao như vụ hack The DAO vào năm 2016, nhưng các tổ chức tự trị phi tập trung vẫn phải đối mặt với những thách thức ngày nay.
Những thách thức đối mặt với DAO hiện nay
Bảo mật: Thử thách đầu tiên và rõ ràng nhất liên quan đến DAO đã được chứng minh bằng vụ vi phạm bảo mật lớn của vụ hack năm 2016. Các tổ chức này về cơ bản là các chương trình máy tính tiên tiến và các chương trình máy tính có thể bị lỗi mã hóa, các bug và bất kì vi phạm bảo mật. Các nhà phát triển đã đi một chặng đường dài kể từ năm 2016, nhưng bất kỳ lúc nào bạn tin tưởng giao tiền của mình để viết code, luôn có một số mức độ rủi ro đi kèm.
Khả năng mở rộng: Bởi vì chúng được cung cấp bởi các hợp đồng thông minh dựa trên blockchain, các DAO chỉ có khả năng mở rộng như các blockchain cơ bản của chúng. Trong thời gian mạng lưới hoạt động cao, toàn bộ tổ chức có thể bị sa lầy và bị cản trở bởi thời gian giao dịch chậm. Đây là lý do tại sao việc chọn đúng blockchain là một trong những quyết định quan trọng nhất mà bạn có thể thực hiện khi khởi chạy DAO.
Không rõ ràng về mặt pháp lý: Các tổ chức tự trị phi tập trung là một hiện tượng tương đối mới, và do đó, chúng hiện đang đứng trong vùng xám pháp lý. Không rõ các luật và quy định hiện hành áp dụng cho các tổ chức này như thế nào và sự không rõ ràng này có thể gây ra những thách thức trong tương lai.
DAO phổ biến hiện nay
MakerDAO
MakerDAO là một tổ chức tự trị phi tập trung được xây dựng trên blockchain Ethereum phát hành Dai stablecoin. Dai là một loại tiền mã hóa được gắn với đồng đô la Mỹ, có nghĩa là giá trị của nó vẫn tương đối ổn định ngay cả khi thị trường biến động. Mục tiêu cuối cùng của DAO là tạo ra một hệ thống ngân hàng phi tập trung cho phép mọi người trên thế giới tiếp cận với các dịch vụ tài chính.
Aragon
“DAO cho các DAO” là một tổ chức tự trị phi tập trung giúp mọi người tạo và quản lý các tổ chức phi tập trung. Aragon cung cấp một nền tảng gồm các công cụ và dịch vụ giúp dễ dàng khởi chạy và quản lý một DAO.
Uniswap
Uniswap là một sàn giao dịch phi tập trung được xây dựng trên chuỗi khối Ethereum. Được phát hành vào tháng 11 năm 2018, Uniswap cho phép người dùng giao dịch token dựa trên Ethereum trực tiếp từ ví của họ. Việc trao đổi không bị giám sát, có nghĩa là người dùng luôn duy trì quyền kiểm soát tiền của họ. Là một DAO, token native UNI của Uniswap mang lại cho chủ sở hữu tiếng nói trong việc quản lý tổ chức.
Aave Protocol
Aave là một nền tảng cho vay phi tập trung được xây dựng trên chuỗi khối Ethereum. Aave cho phép người dùng kiếm lãi từ các khoản tiền gửi tiền mã hóa của họ hoặc cho vay bằng cách sử dụng tài sản tiền mã hóa của họ làm tài sản thế chấp. Giao thức Aave là một DAO và token native LEND của nó mang lại cho chủ sở hữu tiếng nói trong việc quản lý tổ chức.
Các DAO phổ biến khác đáng chú ý bao gồm Flamingo, Colony, MetaverseDAO và BitShares. Ngày nay, có hàng trăm DAO đang tồn tại và ngày càng có nhiều người tụ tập trong các tổ chức này.
Khởi chạy DAO
Một trong những khía cạnh đột phá nhất của DAO là bất kỳ ai cũng có thể khởi chạy một DAO. Tất cả những gì bạn cần là một ý tưởng cho một tổ chức phi tập trung và một chút năng lực kỹ thuật để xây dựng nó.
Trước khi xây dựng DAO, bạn cần chọn một blockchain hỗ trợ hợp đồng thông minh nơi bạn muốn tổ chức của mình tồn tại. Các blockchain như Ethereum, Solana và Cardano đều lưu trữ hệ sinh thái sôi động của các ứng dụng phi tập trung và các tổ chức tự trị và chúng thường là một nơi tốt để bắt đầu.
Sau khi chọn nền tảng của mình, bạn sẽ cần thực hiện encode các quy tắc quản lý của tổ chức mình thành các hợp đồng thông minh trên blockchain. Điều quan trọng là phải suy nghĩ cẩn thận về cách bạn muốn tổ chức của mình hoạt động trước khi encode các quy tắc, vì những hợp đồng này sẽ khó thay đổi khi chúng được triển khai.
Tiếp theo, đã đến lúc đảm bảo nguồn tài chính. Hầu hết các DAO tuyển dụng thành viên và đạt được nguồn tài trợ bằng cách bán token quản trị, cung cấp cho người dùng quyền biểu quyết và quyền truy cập vào các tài nguyên được chia sẻ của tổ chức. Các token này thường được bán thông qua chào bán token ban đầu (ITO).
Sau khi giao thức của bạn được mã hóa và bạn đã tài trợ cho tổ chức, đã đến lúc triển khai. Điều này giống như đưa con bạn đi học đại học. Sau khi chúng rời tổ ấm, bạn sẽ ít ảnh hưởng hơn đến cách chúng sống, vì vậy hãy cung cấp cho chúng nền tảng tốt nhất có thể trước khi để chúng sống ở ngoài.
Khi DAO của bạn hoạt động trên blockchain, các bên liên quan đã mua token có thể bắt đầu tham gia vào tổ chức theo các quy tắc được mã hóa trong hợp đồng thông minh của tổ chức.
Hiện nay cộng đồng hiểu biết như thế nào là DAO
Trong khi phong trào DAO đang đạt được rất nhiều sức hút trong không gian tiền mã hóa, công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu và ngoại trừ một số ví dụ nổi tiếng, hầu hết mọi người chưa bao giờ nghe nói về chúng.
Trong cuộc khảo sát gần đây của FTT DAO, phần lớn những người được hỏi (65%) không biết DAO là gì. Điều đó có nghĩa là nếu bạn đang đọc bài viết này, bạn vẫn có cơ hội trở thành người sớm áp dụng công nghệ này.
Những người được hỏi quan tâm nhất đến việc tham gia vào các DAO với tư cách là một câu lạc bộ hoặc quỹ đầu tư (32%), tiếp theo là giao dịch trên các sàn giao dịch phi tập trung (19%), vì vậy rõ ràng rằng các dịch vụ tài chính sẽ là ứng dụng chính đầu tiên khi DAO trở thành xu hướng phổ biến.
Tại thời điểm này, phần lớn những người không biết DAO là gì (53%) không quan tâm đến việc tham gia một DAO, nhưng 60% cho biết họ sẽ tham gia nếu một người bạn giới thiệu. Điều tương tự cũng không thể xảy ra đối với những người có ảnh hưởng trên TikTok, vì phần lớn (61%) sẽ không tham gia ngay cả khi một người có ảnh hưởng đề xuất một người có ảnh hưởng.
Nhưng khi được hỏi về việc tham gia co-op, 61% người được hỏi nói rằng họ sẽ quan tâm. Đây là một phát hiện thú vị và có khả năng liên quan đến việc thiếu kiến thức về các DAO, vì chúng hoạt động rất giống với các đồng nghiệp.
Đa số người trả lời cuộc khảo sát (65%) không thuộc đội ngũ Discord và 58% cũng không tham gia vào giao dịch tiền mã hóa.
Trong số những người giao dịch tiền mã hóa, phần lớn giao dịch trên Coinbase (36%), tiếp theo là Crypto.com (21%). Người dùng FTX chiếm 7% trong nhóm.
Phần lớn những người được hỏi (47%) sử dụng các nền tảng truyền thông xã hội để tìm hiểu thêm về các cơ hội mới nổi trong tiền mã hóa, DAO và NFT.
42% người được hỏi nói rằng họ dành 1-10 giờ để nghiên cứu các cơ hội trước khi bước vào thị trường hoặc đầu tư mới và phần lớn (28%) sử dụng cổ phiếu để xây dựng sự giàu có, tiếp theo là tiền mã hóa và sau đó là bất động sản.
Phần lớn giá trị tài sản ròng của những người được hỏi là dưới $10k (30%), nhưng 28 người trả lời hoặc khoảng 3% đã báo cáo giá trị tài sản ròng trên 1 triệu đô la.
Hầu hết những người trả lời cuộc khảo sát cho biết họ tìm kiếm các khoản đầu tư với hồ sơ rủi ro trung bình.
Từ những kết quả này, có thể thấy rõ rằng có một cơ hội lớn để các DAO trở nên phổ biến hơn, vì hầu hết mọi người vẫn chưa biết về sự tồn tại của chúng. Tin tốt là một khi mọi người tìm hiểu về các DAO và thấy cách họ có thể hưởng lợi từ chúng, họ có khả năng tham gia vào một DAO.
Điều thú vị nữa là mặc dù phần lớn người được hỏi hiện không giao dịch mã hóa, nhưng họ vẫn quan tâm đến việc tìm hiểu về các cơ hội trong không gian. Điều này cho thấy rằng có một cơ hội tuyệt vời cho các DAO để giáo dục công chúng về lợi ích và cách thức hoạt động của họ.
Tương lai của DAO
Khi thế giới tập trung vào kỹ thuật số và phi tập trung hơn, các DAO có thể sẽ ngày càng đóng một vai trò quan trọng trong cách con người tổ chức, đầu tư và làm việc. Các tổ chức này cung cấp một phương thức mới để tiến hành kinh doanh và quản lý tài nguyên, và có thể là một thành phần quan trọng của thế hệ tiếp theo của Internet. Mặc dù vẫn còn một số thách thức cần vượt qua, nhưng thật thú vị khi nghĩ về tất cả các khả năng mà DAO mang lại.
Cho dù đó là tăng quyền tự chủ, dân chủ hóa việc ra quyết định hay cung cấp khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính dễ dàng hơn, các DAO đều có tiềm năng tác động tích cực đến cuộc sống của mọi người trên khắp thế giới. Chỉ có thời gian mới trả lời được tương lai cho những tổ chức này, nhưng những ý tưởng đằng sau chúng chắc chắn sẽ tiếp tục thu hút trong những năm tới.
FTT DAO là một cộng đồng đầy nhiệt huyết của những người hâm mộ FTX, những người chấp nhận sứ mệnh hàng đầu của sàn giao dịch là nuôi dưỡng lòng bao dung. Nếu bạn muốn tự mình tham gia vào một DAO, hãy cân nhắc tham gia FTT DAO ngay hôm nay!
Nguồn: FTT DAO
