Blockchain công khai là gì?
Blockchain công khai là một mạng lưới phân quyền, ngang hàng, mã nguồn mở mà bất kỳ ai cũng có thể tham gia. Khi thảo luận về blockchain công khai và riêng tư, từ khóa cần ghi nhớ là ‘mở’. Các blockchains công khai là các mạng mở mà bất kỳ ai cũng có thể truy cập và tham gia.
Blockchain công cộng phổ biến nhất trên thế giới là mạng Bitcoin. Bất kỳ ai có kết nối internet đều có thể tham gia mạng Bitcoin và bắt đầu sử dụng hoặc khai thác Bitcoin. Ethereum là một ví dụ khác về blockchain công khai và mặc dù nó hoạt động hơi khác so với Bitcoin, nhưng nó cũng là một mạng ngang hàng mã nguồn mở.
Các tính năng của một Blockchain công khai
Các blockchain công khai chia sẻ một số tính năng làm cho chúng khác với các blockchains riêng tư hoặc được phép:
Mã nguồn mở
Khi người hoặc nhóm có biệt danh là Satoshi Nakamoto ra mắt Bitcoin vào năm 2009, họ đã phát hành mã cơ bản dưới dạng phần mềm nguồn mở. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra hoặc thay đổi mã. Mặc dù một số blockchain riêng tư cũng có thể có mã nguồn mở, nhưng sự khác biệt là không phải ai cũng có quyền xem hoặc chỉnh sửa mã. Là mã nguồn mở là một tính năng chính của blockchain công khai và có nghĩa là không có điểm kiểm soát duy nhất. Mọi thay đổi đối với mã phải được sự thống nhất của toàn hệ thống.
Phân quyền
Phi tập trung là một tính năng chính của mạng blockchain công khai. Không có thực thể nào kiểm soát hoặc sở hữu một blockchain công khai. Thay vào đó, mạng được duy trì bởi một mạng lưới phi tập trung gồm các node, mỗi node đều có một bản sao của chuỗi khối. Không có bất kỳ cơ quan tập trung nào kiểm soát giao thức, các blockchain công khai có khả năng chống lại sự kiểm duyệt và can thiệp từ bên ngoài cao hơn nhiều so với các blockchain riêng tư.
Minh bạch
Ra mắt sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, công nghệ blockchain đã mở ra một kỷ nguyên mới về tính minh bạch trong tài chính. Tất cả dữ liệu trên một blockchain công khai đều có thể truy cập công khai và minh bạch. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể xem lịch sử giao dịch của một blockchain công khai và xác minh rằng dữ liệu không bị giả mạo. Một trong những lợi thế lớn nhất của blockchain công khai là chúng có thể được sử dụng để xây dựng lòng tin trong các hệ thống thiếu sự tin tưởng, chẳng hạn như trong trường hợp thanh toán xuyên biên giới và các dịch vụ tài chính.
Bất biến
Nếu các bản ghi của blockchain có thể được thay đổi theo ý muốn, nó sẽ làm suy yếu toàn bộ mục đích của công nghệ. Các blockchain công khai là bất biến, có nghĩa là một khi giao dịch được ghi lại trên blockchain, nó không thể bị thay đổi hoặc xóa. Điều này có thể thực hiện được thông qua việc sử dụng các “hàm băm mật mã” (chuỗi được mã hóa) và chữ ký điện tử, đồng thời góp phần vào tính chất minh bạch, không tin cậy của các mạng blockchain công cộng.
Tại sao Blockchain công khai được sử dụng
Các blockchains công khai mang lại một số lợi thế cho các dự án nhất định so với các blockchains riêng tư hoặc được ủy quyền.
Kháng kiểm duyệt
Một trong những lợi thế quan trọng nhất của blockchain công khai là chúng có khả năng chống kiểm duyệt. Bởi vì không có một điểm kiểm soát duy nhất, rất khó để bất kỳ ai có thể kiểm duyệt các giao dịch hoặc ngăn chúng được ghi lại trên blockchain. Điều này làm cho các blockchain công khai trở nên lý tưởng cho các dự án hoặc trường hợp sử dụng đòi hỏi khả năng chống kiểm duyệt, chẳng hạn như lưu trữ dữ liệu giao dịch và cho phép thanh toán ngang hàng.
Môi trường đáng tin cậy
Một lợi thế chính của các blockchain công khai là chúng cung cấp một môi trường đáng tin cậy. Vì mã là mã nguồn mở nên bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra giao thức để đảm bảo rằng nó an toàn. Và bởi vì dữ liệu là minh bạch và bất biến, một khi đã được ghi lại, nó sẽ không thể bị giả mạo. Điều này tạo ra một mức độ bảo mật và tin cậy rất cao.
Quản trị phi tập trung
Một lợi thế khác của các blockchain công khai là chúng cho phép quản trị phi tập trung. Do không có cơ quan trung ương nên các quyết định về chỉ đạo của dự án đều được đưa ra bởi sự đồng thuận của cộng đồng. Đây có thể là một công cụ rất mạnh cho các dự án đang tìm cách phân quyền kiểm soát.
Blockchain riêng tư là gì?
Blockchain riêng tư là một blockchain được cấp phép, có nghĩa là có một cơ quan quản lý kiểm soát những người có thể xem hoặc chỉnh sửa dữ liệu trên blockchain. Các blockchain riêng tư thường được sử dụng bởi các doanh nghiệp hoặc tổ chức muốn duy trì quyền kiểm soát dữ liệu của họ.
Các tính năng của một Blockchain riêng
Các blockchain riêng tư chia sẻ một số tính năng làm cho chúng khác với các blockchain công khai:
Được phép
Như đã đề cập ở trên, các blockchain riêng tư được cấp phép, có nghĩa là có một cơ quan quản lý kiểm soát những người có thể xem hoặc chỉnh sửa dữ liệu trên blockchain. Cơ quan quản lý này có thể là doanh nghiệp, tổ chức hoặc cá nhân. Các blockchain riêng tư thường được các thực thể này sử dụng để duy trì quyền kiểm soát đối với dữ liệu của họ.
Khả năng mở rộng
Các blockchains riêng thường có khả năng mở rộng cao hơn các blockchains công khai. Điều này là do các blockchain riêng tư có thể được thiết kế để có ít node hơn và các node này có thể được cung cấp nhiều tài nguyên hơn. Điều này cho phép các blockchain riêng tư xử lý nhiều giao dịch nhanh hơn so với các blockchain công khai, vì chúng hoạt động trong môi trường ‘đáng tin cậy’ có thể không yêu cầu các quy trình xác minh nghiêm ngặt tương tự cần thiết trong môi trường ‘không tin cậy’.
Linh hoạt
Các blockchains riêng cũng thường linh hoạt hơn các blockchains công khai. Điều này là do các blockchain riêng tư có thể được tùy chỉnh theo các nhu cầu cụ thể của thực thể đang sử dụng chúng. Ví dụ: một blockchain riêng tư có thể được thiết kế để chỉ cho phép một số cá nhân hoặc nhóm nhất định truy cập vào dữ liệu trên blockchain, trong khi bất kỳ thay đổi nào đối với một blockchain công khai sẽ yêu cầu sự đồng thuận của cộng đồng.
Mục đích của Blockchains riêng tư
Các blockchain riêng tư thường được sử dụng bởi các doanh nghiệp hoặc tổ chức muốn duy trì quyền kiểm soát dữ liệu của họ. Hãy tưởng tượng một công ty hậu cần muốn theo dõi các lô hàng trên một blockchain. Bằng cách sử dụng một blockchain riêng, công ty có thể kiểm soát ai có quyền truy cập vào dữ liệu trên blockchain và họ cũng có thể tùy chỉnh blockchain để phù hợp với nhu cầu cụ thể của họ. Họ có thể chọn chỉ cho phép một số cá nhân hoặc nhóm nhất định truy cập vào dữ liệu hoặc có thể đặt dữ liệu ở chế độ riêng tư và chỉ nhân viên của công ty mới có thể truy cập được, điều này sẽ không thể thực hiện được trên sổ cái được phân phối công khai.
Lựa chọn giữa các blockchain riêng tư và công khai
Vì vậy, loại blockchain nào phù hợp với dự án của bạn, riêng tư hay công khai? Điều đó phụ thuộc vào nhu cầu của bạn. Đối với các tổ chức và doanh nghiệp muốn duy trì quyền kiểm soát dữ liệu của họ, các blockchain riêng tư là một lựa chọn tốt. Khả năng tùy chỉnh các blockchains riêng tư theo các nhu cầu cụ thể cũng là một điểm cộng và các blockchain riêng tư thường có khả năng mở rộng và an toàn hơn các blockchains công khai.
Mặt khác, các blockchain công khai mang lại lợi thế là được cộng đồng phân quyền và kiểm soát. Điều này có thể mang lại cho các blockchain công khai tính hợp pháp và đáng tin cậy hơn. Các blockchain công khai nhìn chung cũng dễ tiếp cận hơn, vì bất kỳ ai cũng có thể xem hoặc chỉnh sửa dữ liệu trên blockchain.
Cuối cùng, không có câu trả lời rõ ràng cho giải pháp nào tốt hơn. Các blockchain riêng tư cung cấp một số lợi thế nhất định có thể hấp dẫn đối với một số tổ chức, trong khi các blockchain công khai cung cấp các lợi ích khác có thể hấp dẫn hơn đối với những tổ chức khác. Điều quan trọng là chọn loại blockchain đáp ứng tốt nhất nhu cầu và yêu cầu của dự án của bạn.
Nếu bạn quan tâm đến việc tìm hiểu thêm về công nghệ blockchain, hãy xem các bài đăng khác của chúng tôi, nơi chúng tôi xem xét chuyên sâu các dự án và giao thức khác nhau đang định hình ngành công nghiệp blockchain.
Để cập nhật những tin tức và phân tích mới nhất, hãy nhớ theo dõi FTT DAO trên Twitter và tham gia vào cộng đồng.
Nguồn: FTT DAO
